پوکی استخوان در سالمندان؛ علائم، پیشگیری و درمان

پوکی استخوان در سالمندان یکی از مشکلات جدی و رو به افزایش است که سلامت بسیاری از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری با کاهش تراکم و استحکام استخوان‌ها همراه بوده و موجب افزایش آسیب‌پذیری آن‌ها در برابر شکستگی‌ها، به‌خصوص در ناحیه لگن، ستون فقرات و مچ دست می‌شود. 

با توجه به اینکه در سنین بالا روند ترمیم استخوان‌ها کندتر است، پیشگیری و درمان به‌موقع پوکی استخوان اهمیت زیادی دارد. در این مقاله می‌خواهیم، تجربیات و راهکارهایی را در اختیارتان قرار دهیم تا به شما کمک کند از خطرات و عوارض این بیماری پیشگیری کنید و سالمندی سالم و فعال داشته باشید.

اگر نیاز به خدمات مراقبت از سالمندان دارید، با ما در تماس باشید و یا فرم انتهای مقاله را پر کنید.

پوکی استخوان در سالمندان چیست و چرا باید جدی گرفته شود؟

پوکی استخوان در سالمندان نوعی بیماری شایع است که با کاهش قابل توجه تراکم استخوان همراه بوده و باعث ضعیف شدن ساختار اسکلتی بدن می‌شود. با بالا رفتن سن، روند بازسازی و تقویت استخوان‌ها کند شده و احتمال بروز این بیماری افزایش می‌یابد. 

سالمندانی که دچار پوکی استخوان هستند بیشتر در معرض شکستگی‌های ناگهانی و آسیب‌های جدی قرار دارند. به همین دلیل، جدی گرفتن این عارضه و انجام اقدامات پیشگیرانه و درمانی به‌موقع، برای حفظ سلامت و استقلال افراد مسن بسیار ضروری است.

علائم پوکی استخوان شدید در سالمندان

علائم پوکی استخوان شدید در سالمندان که نیازمند توجه ویژه و رسیدگی فوری هستند شامل موارد زیر است:

• دردهای مزمن و شدید در ناحیه کمر و ستون فقرات
• کاهش قد تدریجی و قوز کردن پشت (خمیدگی ستون فقرات)
• شکستگی‌های مکرر با کمترین فشار یا ضربه (مثلاً در ناحیه لگن و مچ دست)
• دشواری در حرکت و ایستادن طولانی‌مدت
• احساس ضعف مداوم در عضلات و مفاصل
• کاهش تعادل و افزایش احتمال زمین خوردن

عوامل خطرساز در بروز پوکی استخوان در سالمندان

عوامل خطرساز مهمی که احتمال بروز پوکی استخوان سالمندان را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر است:

• مصرف طولانی‌مدت داروهایی مانند کورتون‌ها
• سابقه خانوادگی و زمینه ارثی پوکی استخوان
• رژیم غذایی نامناسب و کمبود کلسیم و ویتامین D
• کم‌تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی منظم
• مصرف دخانیات و الکل به‌صورت مداوم
• ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری‌های کلیوی
• کاهش سطح هورمون‌ها (بخصوص استروژن در زنان بعد از یائسگی)
• وزن پایین و لاغری بیش‌ازحد سالمند

عوارض پوکی استخوان شدید در سالمندان

مهم‌ترین عوارض ناشی از پوکی استخوان شدید در سالمندان که می‌تواند زندگی و سلامت آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد عبارتند از:

• شکستگی‌های استخوانی مکرر: بروز شکستگی با ضربه‌های جزئی که به‌سختی ترمیم شده و درد و ناتوانی زیادی به همراه دارند.
• کاهش تحرک و وابستگی به دیگران: محدودیت در انجام فعالیت‌های روزانه و نیاز بیشتر به مراقبت دیگران.
• تغییر فرم بدن و خمیدگی ستون فقرات: کاهش قد و تغییر وضعیت بدن که باعث کاهش اعتمادبه‌نفس و افت روحیه سالمند می‌شود.
• مشکلات تنفسی و گوارشی: فشار بر قفسه سینه و ناحیه شکمی به دلیل خمیدگی شدید ستون فقرات.
• افزایش خطر مرگ و میر: عوارض جانبی ناشی از شکستگی‌های شدید، به‌خصوص شکستگی لگن که خطر مرگ را در سالمندان افزایش می‌دهد.

راه‌های پیشگیری از پوکی استخوان در سالمندان

راهکارهای موثر برای پیشگیری از پوکی استخوان در سالمندان عبارتند از:

• رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D: مصرف لبنیات، سبزیجات برگ سبز، ماهی و مکمل‌های ویتامین D باعث تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان در سالمندان می‌شود.
• فعالیت بدنی منظم: انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی، تمرینات تعادلی و ورزش‌های مقاومتی موجب تقویت عضلات، بهبود تعادل و افزایش تراکم استخوان می‌گردد.
• محدود کردن مصرف دخانیات و الکل: مصرف سیگار و الکل جذب کلسیم را کاهش داده و خطر پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
• انجام معاینات دوره‌ای و غربالگری: بررسی منظم سلامت استخوان‌ها از طریق تست‌های تراکم استخوان باعث تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پیشرفت بیماری می‌شود.
• توجه به وضعیت هورمون‌ها و مصرف به‌موقع داروها: بررسی منظم سطح هورمون‌ها در سالمندان (به‌خصوص در زنان پس از یائسگی) و مصرف داروهای تجویزشده توسط پزشک می‌تواند از بروز پوکی استخوان جلوگیری کند.

درمان‌های رایج برای پوکی استخوان سالمندان

درمان‌های رایج برای کنترل و بهبود پوکی استخوان در سالمندان شامل موارد زیر است:

• درمان‌های دارویی: مصرف داروهایی مانند بیس‌فسفونات‌ها و مکمل‌های کلسیم و ویتامین D برای افزایش تراکم استخوان‌ها و جلوگیری از پیشرفت پوکی استخوان در سالمندان بسیار موثر است.
• فیزیوتراپی و توان‌بخشی: انجام تمرینات فیزیوتراپی به بهبود تعادل، افزایش قدرت عضلانی و کاهش درد ناشی از پوکی استخوان کمک می‌کند.
• اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی: اصلاح تغذیه، افزایش مصرف کلسیم، ویتامین‌ها و پروتئین، و همچنین ترک عادات نامناسب مثل سیگار و کم‌تحرکی، برای درمان بیماری ضروری است.
• استفاده از تجهیزات کمکی و حمایتی: استفاده از ابزارهایی مانند عصا، واکر و کمربندهای طبی می‌تواند فشار واردشده بر استخوان‌ها را کاهش داده و از بروز شکستگی‌ها جلوگیری کند.
• هورمون‌درمانی (در صورت نیاز): در برخی سالمندان، به‌خصوص زنان یائسه، درمان جایگزینی هورمونی می‌تواند به پیشگیری و کنترل بیماری کمک مؤثری نماید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که سالمند دچار علائمی مانند درد مداوم و شدید در ناحیه کمر و مفاصل، کاهش ناگهانی یا تدریجی قد، بروز شکستگی با کمترین فشار یا زمین‌خوردن مکرر شود، لازم است به پزشک متخصص مراجعه کند. 

همچنین اگر سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان دارید یا در معرض عوامل خطرساز مانند مصرف داروهای خاص یا بیماری‌های مزمن هستید، مراجعه منظم و انجام غربالگری می‌تواند از بروز عوارض جدی پیشگیری کرده و سلامت شما را حفظ کند. به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام و شروع درمان به‌موقع در کنترل و بهبود بیماری نقش کلیدی دارد.

جمع‌بندی

پوکی استخوان در سالمندان یک بیماری جدی اما قابل پیشگیری و کنترل است که توجه به آن، سلامت زندگی افراد سالمند را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای پیشگیری از این بیماری لازم است که رژیم غذایی سالم و سرشار از کلسیم و ویتامین D داشته باشید، فعالیت بدنی منظم را در برنامه روزانه قرار دهید و به‌طور مرتب وضعیت سلامتی خود را بررسی کنید. 

در صورت مشاهده علائم هشداردهنده، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کرده و درمان را جدی بگیرید. فراموش نکنید، اقدام به‌موقع و آگاهی از این بیماری بهترین راه برای داشتن دوران سالمندی فعال، سالم و بدون درد است.

اگر نیاز به خدمات مراقبت و پرستاری از سالمندان دارید، با ما در تماس باشید.

سوالات متداول